Không có chiếc ôtô nào đậu trong bãi xe của sở cảnh sát Ofunato
thuộc tỉnh Iwate. Thay vào đó là hàng trăm chiếc két sắt, vốn bị cơn
sóng thần quét khỏi các ngôi nhà và văn phòng sau thảm họa khủng khiếp
hôm 11/3. Những chiếc két sắt ấy chính là chiếc phao cứu sinh cho các
nạn nhân của thảm họa nói trên.
Tuy nhiên, việc xác định chủ nhân của những chiếc
két sắt
lại là một vấn đề lớn, ở một đất nước mà người dân, nhất là người lớn
tuổi, có thói quen giữ tiền ở trong nhà thay vì lập tài khoản ở ngân
hàng. Ước tính, nguồn tiền lưu trữ trong dân không được lưu thông này
lên tới 350 tỉ yen.
Theo tiếng Nhật, nguồn tiền này có tên là “tansu yokin”, hay nói một
cách dân dã thì nó được gọi là “tiền tiết kiệm cất tủ”. Và trong trận
động đất-sóng thần kinh hoàng vừa qua thì rất nhiều “khoản tiết kiệm cất
tủ” đó đã bị vùi lấp dưới những căn nhà đổ sụp, trước khi được các nhân
viên cứu hộ đưa về tập trung tại các cơ quan cảnh sát.
Một tháng sau ngày 11/3, cảnh sát Ofunato cũng như ở các thành phố lân
cận, vốn đã có quá nhiều việc phải làm sau thảm họa, thì giờ phải vất vả
để quản lý số tài sản thất lạc này.
“Đầu tiên chúng tôi phải tập kết những chiếc
két sắt vào một nơi,
nhưng vấn đề là nó có quá nhiều nên chúng tôi không còn biết chứa ở chỗ
nào cho vừa,” Noriyoshi Goto, người phụ trách các vụ việc liên quan đến
tài chính của Sở cảnh sát Ofunato nói với phóng viên AP.
Nhưng như thế không đau đầu bằng việc xác định chủ nhân của những chiếc
két sắt. Đó là điều gần như không thể, bởi hầu hết chúng đều không có
tên của chủ nhân hay đặc điểm nhận dạng riêng.
Ông Yasuo Kimura, 67 tuổi, có thể được coi là người may mắn. Khi cơn
sóng thần đổ vào Onagawa, nằm cách Ofunato 50km, ông cùng với người cha
90 tuổi của mình đã chạy thoát chỉ với độc một bộ quần áo trên người.
Song điều quan trọng là hai cha con vẫn còn có tiền gửi trong nhà băng,
bởi ông Kimura từng làm việc trong ngành ngân hàng.
Tại Ofunato, gần 30% dân số ở đây là trên 65 tuổi, và họ có thói quen là
giữ tiền ở nhà. Ở Miyagi, tình hình cũng tương tự. Ông Koetsu Saiki,
một quan chức cảnh sát ở Miyagi giải thích: “Khi người dân cần tiêu pha
gì thì họ chỉ thích lấy tiền từ nhà mang đi thay vì tới ngân hàng rút.
Không phải họ không tin tưởng ngân hàng mà vì họ cảm thấy không thoải
mái khi sử dụng máy ATM, đặc biệt là người già.
Một báo cáo của ngân hàng trung ương Nhật năm 2008 ước tính hơn một phần
ba số tờ bạc mệnh giá 10.000 yen (tương đương 118 USD) đã không được
lưu thông thường xuyên. Tính theo tỷ giá hiện nay thì có khoảng 30 ngàn
tỷ yen (354 tỷ USD) đã bị “chôn vùi”.
Theo ước tính của chính phủ Nhật, thảm họa động đất-sóng thần khiến nước
này thiệt hại khoảng 309 tỷ USD, trở thành thảm họa thiên nhiên gây tổn
thất lớn nhất từ trước tới nay. Thế nhưng, con số này thực tế vẫn chưa
tính tới số tiền cất trong
két sắt hàn quốc của người dân, mà giờ vẫn đang nằm ở các khu tập kết của sở cảnh sát sau thảm họa.
Với việc thảm họa đã cướp đi mạng sống của 25.000 người thì chắc chắn, rất nhiều chiếc
két sắt
sẽ trở thành vô chủ. Mà theo luật pháp Nhật thì nếu trong vòng ba
tháng, tài sản thất lạc không có người nhận thì người tìm thấy sẽ được
quyền sử dụng, trừ phi tài sản ấy chứa đựng thông tin cá nhân. Và trong
trường hợp này thì tài sản ấy sẽ được sung công.
Theo người phát ngôn của bộ phận cứu trợ sau thảm họa ở Kesennuma, thành
phố bị tàn phá nặng nề nhất ở Miyagi, những người sống sót hiện đang
tìm kiếm tài sản cần phải chứng minh được quyền sở hữu, căn cứ vào những
giấy tờ, văn bản cất trong két sắt.
Theo các quan chức ở Miyagi và Iwate thì mới chỉ có chừng 10-15% số tài
sản thất lạc ở tỉnh này được hoàn trả cho chủ nhân của nó. Theo người
phát ngôn của cảnh sát Iwate thì cơ quan này chuẩn bị tiến hành mở những
két sắt chưa có người nhận để xác minh chủ nhân. Và hy vọng, điều đó có
thể góp phần đẩy nhanh quá trình khắc phục hậu quả của trận động
đất-sóng thần ghê gớm nhất trong lịch sử Nhật Bản.